Trong tiếng Việt, không ít người thắc mắc tại sao hai từ “giẫm” và “dẫm” thường bị dùng lẫn lộn, mặc dù chỉ có một cách viết mới là chính tả chuẩn. Nếu theo Từ điển Tiếng Việt (Hoàng Phê, 2003), từ đúng phải là giẫm, nghĩa là “đặt bàn chân lên vật gì đó, thường gây tác động mạnh hoặc làm hư hại”. Thế nhưng, trong giao tiếp hàng ngày, trên mạng xã hội, thậm chí cả trong một số văn bản, ta vẫn thường xuyên bắt gặp cách viết dẫm. Nguyên nhân của hiện tượng này đến từ nhiều khía cạnh ngôn ngữ và xã hội. Trước hết, xét về mặt ngữ âm học, một số phương ngữ – đặc biệt là phương ngữ Bắc Bộ – không phân biệt rõ các phụ âm đầu gi, d, r. Cả ba đều được phát âm gần giống /z/, khiến người nói không cảm nhận được sự khác biệt. Khi chuyển từ lời nói sang chữ viết, họ dễ dàng lựa chọn “d” thay cho “gi”, và dần dần biến nó thành thói quen. Điều này giải thích vì sao ở miền Bắc, “dẫm” xuất hiện nhiều hơn, trong khi ở miền Nam, nơi các phụ âm được phát âm tách bạch, lỗi này ít phổ biến hơn. Tiếp theo, sự nhầm lẫn này còn được củng cố bởi môi trường xã hội và công nghệ. Trên mạng xã hội, việc viết nhanh, viết vội thường không chú trọng đến chính tả. Khi số đông cùng sử dụng một dạng viết sai, nó dễ dàng được lan truyền và trở thành “chuẩn ngầm” trong cộng đồng. Các tấm biển báo công cộng cũng góp phần củng cố nhầm lẫn khi có nơi ghi “Không dẫm chân lên cỏ” thay vì “Không giẫm chân lên cỏ”. Một khi các nguồn văn bản chính thống cũng mắc lỗi, thì người dân khó mà phân biệt đúng sai. Xem thêm: https://igiaidap.com/dam-chan-hay-giam-chan/
